W 1989 roku na fali europejskiej Jesieni Ludów stała się demokratyczna. Cztery lata później formalnie rozpadła na dwa niezależne państwa: Czechy i Słowację. Narodziła się po I wojnie światowej, by w 1938 roku wejść w orbitę wpływów III Rzeszy jako podległy jej Protektorat Czech i Moraw. Wówczas wydzieliła się satelicka względem Niemiec Słowacja. Po wyzwoleniu przez Armię Czerwoną nowa Czechosłowacja […]
Banki, a raczej zdeponowane w nich pieniądze, od zawsze przyciągały wszelkiej maści kryminalistów żądnych zdobycia „łatwej forsy”. Wydarzenia, do których doszło w Anglii w 1963 roku pokazują, że nie zawsze trzeba napadać na bank, aby zgarnąć milionowy łup. Oto historia „Wielkiego napadu na pociąg”, zwanego też „napadem stulecia”. Jest wczesny poranek 8 sierpnia 1963 roku. Dochodzi godzina 3 nad ranem. […]
W poprzednim odcinku „Finansów z lamusa”, w którym przybliżaliśmy Wam dzieje franka szwajcarskiego, stwierdziliśmy, że waluta ta może poszczycić się pięknymi wizualnie banknotami, bez wątpienia jednymi z najbardziej wyjątkowych na świecie. Dziś zajrzymy na drugą stronę barykady. Przedstawiamy nasz wybór pięciu najdziwniejszych wzorów pieniądza papierowego, którym płacono lub płaci się nadal w różnych zakątkach globu. Zanim przejdziemy do listy, kilka […]
Dzisiejszy odcinek „Finansów z lamusa” poświęcimy najważniejszemu bohaterowi ostatnich dni. Frank szwajcarski, a konkretnie jego wysoki kurs, wywołał zaniepokojenie wśród kredytobiorców, lawinę komentarzy pośród ekonomistów i licytację polityków na pomysły rozwiązania problemu „frankowiczów”. A co naprawdę wiemy o franku? Poza tym, że jest szwajcarską walutą, rzecz jasna? Zacznijmy od sprawy zasadniczej: nazwy. Otóż w Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe: niemiecki, […]
Chociaż pieniądzem zwanym złotym mieszkańcy ziem polskich płacili już w XVII wieku, to jako waluta odrodzonej Polski zadebiutował dopiero w kwietniu 1924 roku. Mało znanym faktem jest, że niewiele brakowało, a dziś płacilibyśmy pieniądzem o zupełnie innej nazwie. Ponoć jej pomysłodawcą był sam Józef Piłsudski. Po odzyskaniu niepodległości 11 listopada 1918 roku Polska była nie tylko państwem, gdzie obowiązywały trzy […]
Dzisiejszy odcinek „Finansów z lamusa” inauguruje nowy minicykl artykułów. Co pewien czas przedstawimy Wam waluty, którymi płacono w państwach już obecnie nieistniejących. Na początek wyruszymy niedaleko, bo za naszą zachodnią granicę – do Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Niemieckie państwo robotników i chłopów powstało oficjalnie w 1949 roku i trwało do roku 1990, gdy jego istnienie zakończyło zjednoczenie Niemiec. NRD zajmowało wschodni […]
„Siekiera, motyka, piłka, gwóźdź – masz górala i mnie puść” – słowa popularnej piosenki zawierają czytelne odniesienie do panującej w okupowanej Polsce korupcji. Wspomniany „góral” to potoczna nazwa banknotu o nominale 500 zł, który drukowały niemieckie władze. Za wprowadzenie ich do obiegu odpowiadał Feliks Młynarski, jeden z czołowych polskich ekonomistów okresu międzywojennego. Nazistom „pomagał” za wiedzą i zgodą rządu londyńskiego […]
“Wielkie mecyje. Sforsowałem parkan gościowi. Portrety kanonika luzem w kieszeni nosił” – mówi kieszonkowiec Edward Gabor (Mariusz Górczyński) do poruczników MO Borewicza (Bronisław Cieślak) i Zubka (Zdzisław Kozień). To scena z „Wisiora” – drugiego odcinka kultowego serialu „07 zgłoś się”. Czym są owe „portrety kanonika”, które Gabor skradł swej ofierze? Czyżby okradziony nosił ze sobą obrazy przedstawiające duchownego? Poniekąd. Wszak […]
Charles Chaplin zwykł mawiać, że kobieta uczyni milionerem tylko takiego mężczyznę, który jest miliarderem. Wraz z 1 stycznia 1995 roku w ten sposób z Polakami postąpiła denominacja. Nagle nawet kilkumilionowe wynagrodzenia uszczupliły się o cztery zera, ale nikt nie robił z tego powodu awantur. Dlaczego w ogóle doszło do denominacji, jak ona wyglądała i czemu, jeśli ktoś właśnie sobie przypomniał, […]
W 1939 roku Bank Polski dysponował zasobami złota o wartości ponad 460 mln. Sztaby ważyły łącznie 95 ton i zdeponowane były zagranicą (m.in. w sojuszniczych Francji i Zjednoczonych Królestwie) oraz w Warszawie. W lecie, gdy rosło zagrożenie rychłym wybuchem wojny z Niemcami, część kruszcu została przewieziona od oddziałów banku w innych miastach kraju. Gdy Wehrmacht przekroczył polskie granice, zapadła decyzja […]
Powstało 27 października 1920 roku na mocy decyzji Ligi Narodów, a przestało istnieć 1 września 1939 roku, gdy pancernik Schleswig-Holstein ostrzelał polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte i wybuchła II Wojna Światowa – Wolne Miasto Gdańsk. Przez cały okres istnienia ścierały się weń wpływy polskie i niemieckie. Gdańsk, chociaż zależny od Ligi Narodów, był jednak zdominowany przez żywioł niemiecki. Finansowo […]
Im bardziej sytuacja Niemiec na frontach II wojny światowej stawała się rozpaczliwa, tym bardziej naziści byli gotowi posunąć się do desperackich środków, aby tylko zapewnić Tysiącletniej Rzeszy wymarzone Ostateczne Zwycięstwo. Oprócz kolejnych Wunderwaffe (cudownych broni) – myśliwców odrzutowych, pocisków rakietowych, superciężkich czołgów (a pogłoski mówią też o UFO – hauneubu) – hitlerowscy wdrożyli też broń gospodarczą. Na masową skalę fałszowali […]